Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Art. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα Art. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Δευτέρα 8 Νοεμβρίου 2021

Jack's Invited To The Magical Place, Fairytale Podcast No 22!

Moving ahead from Voices of Operating Systems and the such, here's another excerpt of my pocket book!

One day, Jennifer invited Jack to her house to sing, play music and eat together. The fall had already come and they had a wonderful time. Jennifer believed mirrors are magical. The little child believed that the mirror her family kept at the sitting room had extraordinary powers.
“Do you truly believe in magic, Jennifer?” asked Jack hopefully. “That’s been my greatest concern, since I came to you.”
“Of course, I believe, Jack! But why are you worried?”
 
Enjoy the complete podcast below!

Σάββατο 28 Δεκεμβρίου 2019

The Words of Emily Logan Podcast No 6, After Listening To Bits Of Ritchie Valens' Song Oh Donna!

Here's an excerpt of my recently published romantic drama produced by text to speech software! The Words of Emily Logan has been self-published at the global internet both as an ebook and print on demand. It's single deep voice narration, click and enjoy!

Πέμπτη 27 Ιουλίου 2017

Θέατρο για αλλαγή, από τη Βικιπαίδεια

Κοινωνική δράση
 
Ιστορικά παραδείγματα από το Applied Theater Action Initiative αποτελούν έργα όπως 'Τέχνη και το πρόβλημα των άστεγων: μία νύχτα με τα αστέρια', 'Χορός και κοινότητα: συνεργασία ερμηνείας του David Herrera', 'Έργο ερμηνείας κοινωνικής δικαιοσύνης' αλλά και άλλες ευκαιρίες για το κοινό, όπως εύρεση εργασίας σε θέματα σχεδιασμού εκδηλώσεων και εξεύρεσης πόρων αλλά και αναζήτηση ατόμων μάρκετινγκ:
  • Μία νύχτα με τα αστέρια: Οι συμμετέχοντες του προγράμματος, πρώην άστεγοι, συμμετέχουν σε μία παράσταση στη σκηνή για την οποία έχουν εκλεχτεί μέσα από audition. Το άτομο ζευγαρώνει με ένα καλλιτεχνικό μέντορα και οι δύο μαζί συνεργάζονται πριν τη μεγάλη στιγμή.
  • Συνεργασία ερμηνείας του David Herrera: Το πρόγραμμα προωθεί Λατινοαμερικάνικες φωνές μέσα από ένα σύγχρονο Αμερικάνικο κίνημα. Δίνει το στίγμα του μέσα από το χορό, την αφήγηση ιστοριών, τα κείμενα, τη μουσική, τα μέσα, μέσα από κειμενικοποιημένες συζητήσεις ανάμεσα στο Λατινικό και πολυπολιτισμικά Αμερικάνικο κοινό.
  • Ερμηνεία κοινωνικής δικαιοσύνης: Μέσα από ιστορίες εκ των οποίων άλλες μένουν στο παρελθόν και άλλες αφορούν το παρόν, το πρόγραμμα δημιουργεί ιστορίες που αλλάζουν το μέλλον. Η εκκίνηση γίνεται με ιστορίες, έργα και μυθιστορήματα σε σχολικά πλαίσια, γίνεται σύνδεση στη συνέχεια με κοινωνικά θέματα κι έπειτα δημιουργείται μία παράσταση.
  • Άτομα σχεδιασμού εκδηλώσεων κι εξεύρεσης πόρων: Αναζητούνται άτομα ενεργητικά, οργανωμένα, αξιόπιστα αλλά και ικανά να μιλήσουν για το θέατρο, τα θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης αλλά και την καλλιτεχνική εκπαίδευση.
  • Άτομα μάρκετινγκ: Αναζητούνται άτομα για υλοποίηση στρατηγικής μάρκετινγκ, διαδικτυακές καμπάνιες, ικανά να μιλήσουν για το θέατρο, τη δημιουργία κοινότητας και θέματα κοινωνικής δικαιοσύνης. Χρειάζεται επίσης στόχευση στα έντυπα και ψηφιακά μέσα, στα social media, στο σχεδιασμό και υλοποίηση εκδηλώσεων αλλά και στις συνεντεύξεις τύπου.
Το εφαρμοσμένο θέατρο χρησιμοποιεί επίσης μεθόδους και πρακτικές που αποτελούν καταλύτη σε θέματα θετικής αλλαγής. Μέσα από το Applied Theater Action Initiative βρίσκει επίσης πρόσφορο έδαφος σε θέματα όπως:
  • Στα σχολεία
  • Στη διδασκαλία ξένης γλώσσας
  • Στην κοινωνική δικαιοσύνη
  • Σε θέματα θεραπείας
  • Στο στρατό βοηθώντας τους βετεράνους
  • Στον πολιτικό στίβο
  • Στην υγεία 
  • Στις φυλακές
Διαβάστε όλο το λήμμα εδώ: https://el.wikipedia.org/wiki/Εφαρμοσμένο_θέατρο
Μενέλαος Γκίκας

Θέατρο Forum, Θέατρο Κοινότητας, από τη Βικιπαίδεια

Θέατρο Φόρουμ


Το "Θέατρο Φόρουμ" αναπτύχθηκε από τον καινοτόμο και με επιρροή επαγγελματία Augusto Boal ως μέρος αυτού που αποκαλεί "Θέατρο του καταπιεσμένου". Ο Boal δημιούργησε το "Θέατρο Φόρουμ" ως ένα φόρουμ το οποίο διδάσκει στους ανθρώπους πως να αλλάξουν τον κόσμο τους. Κατά τη διάρκεια πρότερης εφαρμογής στην καριέρα του, ο Boal θα εφάρμοζε την ταυτόχρονη δραματουργία. Σε αυτή τη διαδικασία οι ηθοποιοί ή το κοινό μπορούν να σταματήσουν μία παράσταση, συχνά μία μικρή σκηνή στην οποία ο χαρακτήρας καταπιέζεται με κάποιο τρόπο. Το κοινό προτείνει διαφορετικές δράσεις για τους ηθοποιούς ώστε να επιτελεστούν στη σκηνή, σε μία προσπάθεια να αλλάξουν το αποτέλεσμα του τι βλέπουν. Αυτή ήταν μία προσπάθεια να σταματήσουν την παραδοσιακή διχοτόμηση του ηθοποιού και να φέρουν το κοινό στην παράσταση, ώστε να έχουν μία εισροή στη δραματική δράση την οποία παρακολουθούν. Τελικά αυτή η ταυτόχρονη δραματουργία έγινε "Θέατρο Φόρουμ" όταν στο κοινό ζητήθηκε να μην προτείνουν απλά διαφορετικές δράσεις, αλλά να ανέβουν στη σκηνή και να ερμηνεύσουν τις δικές τους παρεμβάσεις.

Θέατρο κοινότητας


Το "Θέατρο κοινότητας" αναφέρεται στη θεατρική ερμηνεία που υλοποιείται αναφορικά με συγκεκριμένες κοινότητες - η χρήση του συμπεριλαμβάνει θέατρο από, με και για την κοινότητα. Μπορεί να αναφέρεται σε θέατρο που είναι φτιαγμένο εξ ολοκλήρου από την κοινότητα χωρίς εξωτερική βοήθεια ή σε μία συνεργασία ανάμεσα σε μέλη της κοινότητας και επαγγελματίες καλλιτέχνες θεάτρου, ή σε ερμηνεία φτιαγμένη αποκλειστικά από επαγγελματίες και η οποία απευθύνεται σε μία συγκεκριμένη κοινότητα. Το "Θέατρο κοινότητας" συνεισφέρει στο κοινωνικό κεφάλαιο μίας κοινότητας στο βαθμό που αναπτύσσει τις δεξιότητες, το πνεύμα της κοινότητας και τις καλλιτεχνικές ευαισθησίες εκείνων που συμμετέχουν είτε ως παραγωγοί είτε ως κοινό. Χρησιμοποιείται σαν εργαλείο για κοινωνική ανάπτυξη, προωθώντας ιδέες όπως ισότητα φύλων, ανθρώπινα δικαιώματα, περιβάλλον και δημοκρατία. Οι περισσότερες από τις πρακτικές του θεάτρου κοινότητας έχουν αναπτυχθεί βασισμένες στην προσέγγιση της φιλοσοφίας του θεωρητικού της εκπαίδευσης Paulo Freire της παιδαγωγικής κριτικής στο θέατρο και των τεχνικών εφαρμογής που χτίστηκαν από τον Augusto Boal γνωστών ως "Θέατρο του καταπιεσμένου"

Διαβάστε όλο το λήμμα εδώ: https://el.wikipedia.org/wiki/Εφαρμοσμένο_θέατρο
Μενέλαος Γκίκας

Εφαρμοσμένο θέατρο, από τη Βικιπαίδεια

Το Εφαρμοσμένο θέατρο είναι γενικός όρος που καλύπτει μη παραδοσιακές εφαρμογές της θεατρικής τέχνης. Είναι τέχνη αλλά και δημιουργική πρακτική που εφαρμόζει τις αρχές του δράματος και της υποκριτικής σε χώρους πέραν των συμβατικών πλατώ και για σκοπούς ευρύτερους της καθιερωμένης ψυχαγωγίας του θεάτρου. Έχει ως στόχο την κοινωνική αλλαγή, την πολυπολιτισμικότητα, την κοινωνική ευημερία, θέματα δικαιοσύνης, εκπαίδευσης αλλά και θέματα συγγραφής και δημιουργικού. Πρόκειται για μία τέχνη που υποστηρίζεται από επίσημα σχολεία στο εξωτερικό, συχνά όμως τίθενται έννοιες όπως διαδραστικότητα, αυτοσχεδιασμός, ομάδα αλλά και οπτικοακουστικά μέσα ώστε να γίνουν αντιληπτά η δημιουργική έκφραση αλλά και οι στόχοι των ατόμων που συμμετέχουν. Αφορά όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, συμπληρώνεται και προεκτείνεται από το θεατρικό παιχνίδι, έχει στενή συνάφεια με τις κοινωνικές επιστήμες και πληθώρα εφαρμογών συμπεριλαμβανομένων θεμάτων που αφορούν περιθωριοποίηση, το θέατρο του καταπιεσμένου, ρατσισμό και προκατάληψη, ενήλικη ταυτότητα αλλά και θέματα αναδημιουργίας.

Διαβάστε όλο το λήμμα εδώ: https://el.wikipedia.org/wiki/Εφαρμοσμένο_θέατρο
Μενέλαος Γκίκας

Τρίτη 8 Νοεμβρίου 2016

Φράκταλ. Τέχνες & επιστήμες μαζί.

Γράφει ο Μιχάλης Παναγόπουλος στο Fractal, Η γεωμετρία των ιδεών
Στο άκουσμα της λέξης φράκταλ (σ΄ ελληνική απόδοση μορφόκλασμα) οι σκέψεις και τα συναισθήματα, που μπορεί να δημιουργηθούν σε κάποιον εξαρτώνται, σε μεγάλο βαθμό, από το μορφωτικό του υπόβαθρο και τα επαγγελματικά ή ερασιτεχνικά του ενδιαφέροντα. Ένας μαθηματικός ή κάποιος τεχνοκράτης θα ισχυριστούν ότι ο όρος φράκταλ είναι ένας καθαρά μαθηματικός όρος. Αντίθετα, ένας καλλιτέχνης, ενδεχομένως, θα πει ότι φράκταλ είναι μια παράξενη γεωμετρική κατασκευή, που προσφέρει περίεργα, ιδιαίτερα και ενδιαφέροντα σχήματα για καλλιτεχνική έκφραση. Κάποιος που απλά έχει ακουστά τη λέξη, συνδέει τα φράκταλ με εντυπωσιακά σχήματα, που σχετίζονται με «βαριά» μαθηματικά και πολύπλοκες χαοτικές θεωρίες (το γνωστό πέταγμα πεταλούδας που προκαλεί καταιγίδες κτλ). 

Τι ακριβώς είναι;

Για να καταλάβει κάποιος τι πραγματικά είναι το φράκταλ πρέπει πρώτα -πρώτα να κατανοήσει τα δύο βασικότερα χαρακτηριστικά του (πρακτικά είναι αλληλένδετα μεταξύ τους). Την αυτοομοιότητα και τη μη ακέραια διάσταση. Αυτοομοιότητα είναι η ιδιότητα την οποία έχουν ορισμένα σχήματα να παρουσιάζουν την ίδια (ή σχεδόν την ίδια) δομή σε διαφορετικές κλίμακες. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτοομοιότητας είναι οι χάρτες των ακτογραμμών (για παράδειγμα της Βρετανίας , επειδή από εκεί τέθηκε πρώτη φορά το ερώτημα για τον ακριβή υπολογισμό του μήκους των ακτογραμμών της από τον μετεωρολόγο Fry Richardson!). Εκεί παρατηρούμε παρόμοια οφιοειδή μορφή της ακτογραμμής σε κάθε δυνατή κλίμακα. Κάθε φορά που «ζουμάρουμε» σε κάποιον κόλπο εμφανίζονται νέες λεπτομέρειες,  που δεν υπήρχαν σε μικρότερες κλίμακες, επομένως για να υπολογιστεί με ακρίβεια το μήκος της ακτογραμμής θα πρέπει να φτάσουμε στο επίπεδο του κόκκου της άμμου!
Σχήμα 1

Σχήμα 2
Πιο πιστές στην αυτοομοιότητα περιπτώσεις είναι η «σκόνη Cantor» και η καμπύλη Van Koch. Η πρώτη δημιουργείται όταν χωρίζουμε ένα ευθύγραμμο τμήμα σε τρία ίσα μέρη, αφαιρούμε το μεσαίο και επαναλαμβάνουμε διαδοχικά την διαδικασία  επ’ άπειρον στα εναπομείναντα τμήματα (Σχ. 1).
Η καμπύλη Van Koch δημιουργείται όταν χωρίσουμε και πάλι ένα ευθύγραμμο τμήμα σε τρία ίσα μέρη, αυτή τη φορά, όμως , στη θέση του κεντρικού τμήματος τοποθετούμε δύο τμήματα, ιδίου μήκους με το κεντρικό, ώστε να σχηματιστεί ένα είδος ισόπλευρου τριγώνου (Σχ. 2). Η αυτοομοιότητα είναι ξεκάθαρη καθώς αλλάζουμε κλίμακα και επαναλαμβάνεται η διαδικασία άπειρες φορές.
Οι καμπύλες αυτές μας βοηθούν να κατανοήσουμε και την άλλη περίεργη ιδιότητα των φράκταλ, δηλαδή τη μη ακέραια διάσταση.
Ας θυμηθούμε κάποια βασικά στοιχεία από τα σχολικά μας χρόνια. Ένα σχήμα,  που έχει μήκος και πλάτος και καλύπτει ένα εμβαδό είναι δισδιάστατο, επειδή ακριβώς έχει αυτές τις δύο διαστάσεις (μήκος, πλάτος), ενώ όταν υπάρχει και βάθος, τότε έχουμε τα τρισδιάστατα σχήματα. Μια καμπύλη, όμως, δεν έχει πλάτος και για τον λόγο αυτό είναι μονοδιάστατη. Το σημείο δεν έχει διαστάσεις. Τι γίνεται ,όμως,  με την καμπύλη Van Koch; Είναι ξεκάθαρο ότι είναι «κάτι παραπάνω» από καμπύλη, αφού γεμίζει περισσότερο τον χώρο όσο πιο πολύ μεγεθύνουμε την κλίμακα (το μήκος της συνεχώς αυξάνεται!), αλλά και κάτι λιγότερο από δισδιάστατο σχήμα αφού δεν έχει πλάτος!
Εδώ ακριβώς είναι η συμβολή του γάλλου μαθηματικού Benoit Mandelbrot (πατέρας των φράκταλ), ο οποίος όρισε τη μη ακέραια διάσταση, δηλαδή διαστάσεις όπως το 1,58 (για την βρετανική ακτογραμμή), που δείχνουν ακριβώς ότι έχουμε κάτι ενδιάμεσο μεταξύ των μονοδιάστατων και των δισδιάστατων σχημάτων. Αυτά τα σχήματα τα ονόμασε φράκταλς από την λατινική λέξη fractus (ή fractio) που σημαίνει σπασμένο, κομματιασμένο και την διάστασή τους διάσταση φράκταλ, η οποία δείχνει το πόσο «γεμίζει τον χώρο» η καμπύλη.

Χάος και φράκταλ

Σχήμα 3

Η παράξενη ομορφιά τους σχετίζεται με την αιώνια γοητεία,  που πάντα ασκούσε στον άνθρωπο το άπειρο και το απειροστό. Όλα τα μαγευτικά παράδοξα,  που απασχόλησαν τις επιστήμες και την φιλοσοφία σχετίζονταν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο με την έννοια του απείρου. Έτσι και με τα φράκταλ βλέπουμε ότι όλες οι μη κανονικότητες εκκινούν από τις άπειρες διαδοχικές μεγεθύνσεις.
Η μεγάλη απήχηση, όμως, που απέκτησαν τα φράκταλ από τη δεκαετία του 1980 και μετά σχετίζεται με τα εντυπωσιακά σχήματα που δημιουργήθηκαν με την απεικόνιση της γοητευτικής χαοτικής θεωρίας. Χαοτικά είναι εκείνα τα φαινόμενα στα οποία πολύ μικρές αλλαγές στις αρχικές συνθήκες δίνουν τελείως διαφορετικά αποτελέσματα.
Ένα απλό παράδειγμα, που θα βοηθούσε στην κατανόηση αυτής της διατύπωσης είναι το ταξίδι Αθήνα – Θεσσαλονίκη με αυτοκίνητο. Η αρχική μας συνθήκη είναι το σημείο εκκίνησης του ταξιδιού (π.χ. η θέση στάθμευσης του αυτοκινήτου) για να υπολογίζουμε τον συνολικό χρόνο του ταξιδιού μέχρι τη Θεσσαλονίκη.
Για τον ίδιο οδηγό, όχημα και συνθήκες ταξιδιού, μια αμελητέα αλλαγή στις αρχικές συνθήκες θα μπορούσε να φέρει τρομακτική αλλαγή στο τελικό αποτέλεσμα. Έτσι ας υποθέσουμε ότι ο οδηγός έχει παρκάρει το αυτοκίνητό του ελάχιστα μέτρα μακρύτερα από μια αρχική δεδομένη θέση. Θεωρητικά αυτό, από μόνο του, δεν θα έπρεπε να έχει καμία επίπτωση στη διάρκεια του ταξιδιού. Αν όμως στη νέα θέση,  που ήταν σταθμευμένο το όχημα έχει σπάσει , για παράδειγμα , ένας αγωγός ύδρευσης ,τότε μπορεί να προκληθεί τεράστια καθυστέρηση στην εκκίνηση του ταξιδιού. Ακόμη και να ακυρωθεί ! Οι  συνέπειες αυτής της καθυστέρησης είναι τελείως απρόβλεπτες και μπορεί να οδηγήσουν σε εντελώς διαφορετικά αποτελέσματα. Γι’ αυτό άλλωστε είναι και αδύνατη η πρόβλεψη φαινομένων,  που εξαρτώνται από πολλές παραμέτρους. Όπως η μετεωρολογική πρόβλεψη πέραν των λίγων ημερών.
Τέτοια χαοτικά φαινόμενα συμβαίνουν και στην επίλυση απλών μιγαδικών εξισώσεων και για αυτό κάποιοι επιστήμονες προσπάθησαν να δουν για ποιες τιμές των μεταβλητών έχουμε χαοτική (δηλαδή απρόβλεπτη) συμπεριφορά και για ποιες όχι.
Υπάρχουν τιμές μεταβλητών, που βρίσκονται σε όρια. Ανήκουν στη μία ή στην άλλη κατηγορία και η γραφική απεικόνιση του συνόλου αυτών των τιμών (π.χ. σύνολα Julia από τον μαθηματικό Gaston Julia) δίνει τα διάσημα και άκρως εντυπωσιακά φράκταλ σχήματα (Σχ. 3).
Σχήμα 4

Το γνωστότερο όλων είναι το φράκταλ του συνόλου Mandelbrot (Σχ. 4), το οποίο έγινε δυνατό να αναπαρασταθεί λόγω της εξέλιξης των υπολογιστών τις τελευταίες δεκαετίες.
Η δύναμη των φράκταλ εντοπίζεται στη δυνατότητα να συνδυάζουν πολλά εντυπωσιακά πράγματα ταυτόχρονα. Περιγράφουν τις τόσο παράξενες χαοτικές συμπεριφορές, χαρακτηρίζονται από αυτοομοιότητα, έχουν μη ακέραια διάσταση. Παραλλήλως είναι πανέμορφα και αποδίδουν σουρεαλιστικές μορφές, που δεν μπορούσαμε να φανταστούμε, ανοίγοντας νέους δρόμους στις επιστήμες και στις τέχνες.
Είναι συγκλονιστική η ποικιλία που μπορεί να συναντήσει κάποιος τα φράκταλ και το πόσες εφαρμογές έχουν. Στη φύση φράκταλ δομή έχουν οι πνεύμονες και τα νεφρά μας, τα φύλλα πολλών δέντρων, κάποια είδη μπρόκολων, οι κεραυνοί, οι οροσειρές, ενώ εφαρμογές υπάρχουν και στην βιολογία, την γεωλογία αλλά και σε άλλες επιστήμες όπως η πληροφορική, η μετεωρολογία, η φυσική, η νευροψυχολογία κ.α. Τέλος, τα φράκταλ αποτελούν πηγή έμπνευσης για την conceptual art (εννοιακή τέχνη) και έχουν πολλές εφαρμογές στην εικονική πραγματικότητα και το animation.
Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος που τα φράκταλ θεωρούνται από τα πιο χαρακτηριστικά παραδείγματα συνταιριάσματος τέχνης και μαθηματικών, θεωρίας και εφαρμογής, ομορφιάς και συνέπειας της γεωμετρίας με την αισθητική και το αφηρημένο, της φιλοσοφίας με την έμπνευση. Είναι οι τέχνες και οι επιστήμες μαζί.
.
* Ο Μιχάλης Παναγόπουλος είναι Λέκτορας στο Τμήμα Τεχνών Ήχου & Εικόνας του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Πηγή: http://fractalart.gr/fractal-τέχνες-και-επιστήμες-μαζί-2/

Κυριακή 27 Μαρτίου 2016

Σκέψεις στο έργο της Άλκης Ζέη

Προσωπικές μου σκέψεις γύρω από το βιβλίο του Μιχάλη Αργυρίδη για την Άλκη Ζέη, «Η τέχνη του να μιλάς στα παιδιά με έντιμο τρόπο» θα συνοδευτούν με παραδείγματα γύρω από το έργο της καταξιωμένης συγγραφέως. Κριτικά σημειώματα του Μιχάλη Αργυρίδη για τη συγγραφέα συνόδευσαν, το 2004, τον φάκελο της υποψηφιότητας της Άλκης Ζέη για το διεθνές βραβείο Άντερσεν! Ή Άλκη Ζέη στο χώρο της παιδικής λογοτεχνίας, έχοντας βαθειά γνώση της παιδικής ψυχολογίας αναφέρεται στον έντιμο τρόπο για τον οποίο κάνει λόγο ο διάσημος ψυχοπαιδαγωγός Bruner, δηλαδή ότι στα παιδιά μπορούμε να μιλήσουμε για τα πάντα αρκεί να βρεθεί το μέσο, η φόρμα της γλώσσας και ο τρόπος να καταστήσουμε τα μηνύματά μας δυνατά στο γλωσσικό και νοητικό επίπεδο των παιδιών, ο τρόπος που αποκαλείται έντιμος. Έτσι η Άλκη Ζέη τολμάει να αφηγείται και να καταγράφει μέσω των ηρώων της, τις τραγικές ιστορικές καταστάσεις που…σημάδεψαν δυσάρεστα την κοινωνική ζωή του τόπου, χωρίς όμως να σοκάρει ούτε να προκαλεί αποστροφή. Κατοχή, Εμφύλιος, επέμβαση Άγγλων ιμπεριαλιστών, εκτελέσεις Ελλήνων αλλά και συλλήψεις αντιστασιακών από τους Ιταλούς, όλα αυτά περιγράφονται με χαρακτηριστικές τεχνικές στα βιβλία παιδικής λογοτεχνίας. Ας δούμε όμως κάποιες από αυτές τις τεχνικές και τις αναλύσεις του Μιχάλη Αργυρίδη ειδικότερα.
Η Άλκη Ζέη χρησιμοποιεί την τεχνική της αντικατάστασης, με αναφορές τόσο στο δικό μας κόσμο όσο και στον κόσμο των ζώων. Αναφέρεται για παράδειγμα στις εκτελέσεις Ελλήνων από τους Γερμανούς την περίοδο της Κατοχής, κάνοντας λόγο για το περίπτερο με το σκοπευτήριο που υπάρχει στα πανηγύρια. Σημαδέψτε ίσια στην καρδιά λέει ένας ήρωας με νάζι, ώστε οι παιδικοί αναγνώστες να βιώσουν την πραγματικότητα λίγο πιο ανώδυνα. Τα βιώματα είναι χαρακτηριστικά, ένα παιδί ετοιμάζεται να γιορτάσει τα 10 του γενέθλια αλλά η μητέρα του αποφασίζει ότι αυτό δεν θα συμβεί για να κάνουν συμπαράσταση σε ένα συγκάτοικο λόγω της εισόδου των Γερμανών στο Παρίσι. Η Άλκη Ζέη χρησιμοποιεί τον κόσμο των ζώων. Καθώς αυτά είναι απροστάτευτα στα χέρια των μεγάλων, τους κάνουν να αναπτύσσουν το ένστικτο της προστασίας, αισθάνονται υπεροχή αλλά και σιγουριά. Τα ζώα λειτουργούν επεξηγηματικά αλλά και ανακουφιστικά. Για να δώσει σε ένα παιδί η συγγραφέας την ευκαιρία να εξοικειωθεί με την ιδέα του θανάτου γράφει στο βιβλίο της για τον Ψεύτη παππού: Αν φύγω και δεις ένα πουλί να πετάει, μπορεί να είναι η ψυχή μου. Ο παππούς για παράδειγμα με μαύρο πουκάμισο και λευκό φουλάρι έχει αντικατασταθεί από ένα πουλί με τα δικά του χρώματα.
Τα παιδιά πρέπει να διατηρήσουν την ψυχοσυναισθηματική τους ηρεμία και να μην τρομάξουν, δεν πρέπει επίσης να ακούνε ψέματα. Οι παιδικοί λοιπόν ήρωες της Άλκης Ζέη είναι τολμηροί, σκανταλιάρικοι, ανυπότακτοι, φτιάχνουν δικές τους λέξεις και δικούς τους κώδικες, παίζουν με λεκτικές ποιητικές συνθέσεις. Θα θυμάστε για παράδειγμα το παιχνίδι με τις λέξεις, Κοθέ Κολω Κοέ Κονα Κοπο Κοτή Κορι Κονε Κορό. Στις συλλαβές της έκφρασης Θέλω ένα ποτήρι νερό, τοποθετήσαμε τη συλλαβή Κο και δημιουργήσαμε ένα γλωσσικό κώδικα. Τα παιδιά παίζουν με πολλούς και διάφορους τέτοιους τρόπους, είναι επίσης πειραχτήρια. Λέει η Άλκη Ζέη αναδεικνύοντας το χιούμορ και το πείραγμα, ένα κοριτσάκι έχει τα γενέθλιά του και τα δίδυμα ήρθαν και τις έφεραν ένα μπουκέτο με γαϊδουράγκαθα. Ανακαλύπτει διαφόρων ειδών φόρμες η συγγραφέας. Στο βιβλίο ο Ψεύτης παππούς, Δεκέμβρης 1944, αναφέρεται στους Άγγλους ιμπεριαλιστές, σε διώξεις, συλλήψεις και εξορία στην Αίγυπτο, χρησιμοποιώντας πάλι ζώο. Ένας φροντιστής στο θέατρο, δηλαδή αυτός που φροντίζει για τα αντικείμενα που θα χρειαστούν οι ηθοποιοί σε κάθε σκηνή, συλλαμβάνεται, δέχεται επίθεση με βρισιές, τον ψάχνουν, για να τους παραδώσει τα όπλα. Ποια όπλα? Ρωτάει με απορία. Αυτά που γράφει στο χαρτί, λένε οι Άγγλοι, βγάζοντας το από την τσέπη του. Ήταν ένα σημείωμα, γιατί επειδή έπαιζαν ένα έργο σχετικά με την αντίσταση κατά των Γερμανών, ζητούσαν χειροβομβίδες, τρία αυτόματα και σταυρωτά φισεκλίκια. Διέθετε βλέπεις τα…όπλα!
Αυτές και πολλές άλλες μεταφορές, εναλλαγές αλλά και συνθέσεις βρίθουν στα βιβλία της Άλκης Ζέη η οποία διακρίνεται για την οικουμενικότητα και την καθολική αποδοχή του έργου της. Οι τεχνικές αυτές αν και με όρους παιδικής λογοτεχνίας είναι πολύτιμες και στο εφηβικό και νεανικό βιβλίο και σε πολλές άλλες όμως περιπτώσεις…
Φωτό: Άλκη Ζέη
Μενέλαος Γκίκας

Δευτέρα 28 Απριλίου 2014

Romanticism, Romantic Era, Romantic Period

Romanticism (also the Romantic era or the Romantic period) was an artistic, literary, and intellectual movement that originated in Europe toward the end of the 18th century and in most areas was at its peak in the approximate period from 1800 to 1850. Partly a reaction to the Industrial Revolution, it was also a revolt against the aristocratic social and political norms of the Age of Enlightenment and a reaction against the scientific rationalization of nature. It was embodied most strongly in the visual arts, music, and literature, but had a major impact on historiography, education and the natural sciences. Its effect on politics was considerable and complex; while for much of the peak Romantic period it was associated with liberalism and radicalism, its long-term effect on the growth of nationalism was probably more significant.
The movement validated intense emotion as an authentic source of aesthetic experience, placing new emphasis on such emotions as apprehension, horror and terror, and awe—especially that which is experienced in confronting the sublimity of untamed nature and its picturesque qualities: both new aesthetic categories. It elevated folk art and ancient custom to a noble status, made spontaneity a desirable characteristic (as in the musical impromptu), and argued for a "natural" epistemology of human activities, as conditioned by nature in the form of language and customary usage. Romanticism reached beyond the rational and Classicist ideal models to raise a revived medievalism and elements of art and narrative perceived to be authentically medieval in an attempt to escape the confines of population growth, urban sprawl, and industrialism. Romanticism embraced the exotic, the unfamiliar, and the distant in modes more authentic than Rococo chinoiserie, harnessing the power of the imagination to envision and to escape.
Although the movement was rooted in the German Sturm und Drang movement, which prized intuition and emotion over the rationalism of the Enlightenment, the events of and ideologies that led to the French Revolution planted the seeds from which both Romanticism and the Counter-Enlightenment sprouted. The confines of the Industrial Revolution also had their influence on Romanticism, which was in part an escape from modern realities. Indeed, in the second half of the 19th century, "Realism" was offered as a polarized opposite to Romanticism. Romanticism assigned a high value to the achievements of 'heroic' individualists and artists, whose pioneering examples, it maintained, would raise the quality of society. It also vouched for the individual imagination as a critical authority allowed of freedom from classical notions of form in art. There was a strong recourse to historical and natural inevitability, a Zeitgeist, in the representation of its ideas.

Basic characteristics

 

Defining the nature of Romanticism may be approached from the starting point of the primary importance of the free expression of the feelings of the artist. The importance the Romantics placed on untrammelled feeling is summed up in the remark of the German painter Caspar David Friedrich that "the artist's feeling is his law". To William Wordsworth poetry should be "the spontaneous overflow of powerful feelings". In order to truly express these feelings, the content of the art must come from the imagination of the artist, with as little interference as possible from "artificial" rules dictating what a work should consist of. Coleridge was not alone in believing that there were natural laws governing these matters which the imagination, at least of a good creative artist, would freely and unconsciously follow through artistic inspiration if left alone to do so. As well as rules, the influence of models from other works would impede the creator's own imagination, so originality was absolutely essential. The concept of the genius, or artist who was able to produce his own original work through this process of "creation from nothingness", is key to Romanticism, and to be derivative was the worst sin. This idea is often called "romantic originality."
Not essential to Romanticism, but so widespread as to be normative, was a strong belief and interest in the importance of nature. However this is particularly in the effect of nature upon the artist when he is surrounded by it, preferably alone. In contrast to the usually very social art of the Enlightenment, Romantics were distrustful of the human world, and tended to believe that a close connection with nature was mentally and morally healthy. Romantic art addressed its audiences directly and personally with what was intended to be felt as the personal voice of the artist. So, in literature, "much of romantic poetry invited the reader to identify the protagonists with the poets themselves". According to Isaiah Berlin, Romanticism embodied "a new and restless spirit, seeking violently to burst through old and cramping forms, a nervous preoccupation with perpetually changing inner states of consciousness, a longing for the unbounded and the indefinable, for perpetual movement and change, an effort to return to the forgotten sources of life, a passionate effort at self-assertion both individual and collective, a search after means of expressing an unappeasable yearning for unattainable goals."

(Source Wikipedia)

Πέμπτη 20 Φεβρουαρίου 2014

Η Παύση και το Χάσμα, Από το Δραματικό Στούντιο του Εσωθεάτρου!

kalatzopoulos giannis
Γιάννης Καλατζόπουλος

…. Μεγάλη παύση… Αν δεν επρόκειτο για πραγματική ζωή αλλά για σκηνή θεατρικού έργου, οι θεατές θα είχαν σταματήσει να παρακολουθούν. Θα είχαν κοιμηθεί, θα είχαν αρχίσει να κουβεντιάζουν χαμηλόφωνα για ποδόσφαιρο οι άντρες, για ζώδια οι γυναίκες και μερικοί θα είχαν αρχίσει να αποχωρούν πιστεύοντας πως η παράσταση ήταν τελικά πολύ μεταμοντέρνα και τελείωνε έτσι απότομα, χωρίς φινάλε.
«Αυτή είναι η διαφορά της παύσης από το χάσμα. Στην παύση παρόλο που δεν μιλάει κανείς, κάτι γίνεται πάνω στη σκηνή. Υπάρχει ένταση, υπάρχει ηλεκτρισμός. Ο θεατής αισθάνεται ότι οι ήρωες σκέφτονται, βάλλονται εσωτερικά, ετοιμάζονται κάτι να πουν, κάτι να κάνουν… όσο κρατάει αυτός ο ηλεκτρισμός, όσο οι θεατές είναι βέβαιοι ότι την επόμενη κιόλας στιγμή θα γίνει κάτι, η παύση αντέχει και μάλιστα είναι ένα πολύ ισχυρό θεατρικό τέχνασμα. Αν όμως αυτή η «επόμενη στιγμή» περάσει χωρίς να γίνει τίποτε, τότε ξαφνικά η παύση εκφυλίζεται σε «χάσμα», δηλαδή στην απόλυτη καταστροφή. Τα μάγια διαλύονται, η ατμόσφαιρα εξατμίζεται, ο δεσμός - που έκανε τους θεατές να αιωρούνται στο χώρο και το χρόνο σαν ακροβάτες αγκιστρωμένοι κάπου μέσα στα αόρατα συρματόσκοινα που κρατούσαν οι ηθοποιοί με τα δόντια, κρεμασμένοι κι αυτοί ανάποδα και αιωρούμενοι στις ανεμόσκαλες του συγγραφέα-σπάει.»
Κάπως έτσι προσπαθούσε να εξηγήσει στα παιδιά της σχολής, το μυστήριο της θεατρικής παύσης κάθε φορά που δούλευαν πάνω σε έργα του λεγόμενου ψυχολογικού-ρεαλιστικού θεάτρου…
Από το βιβλίο «Γιαννάκης: το παιδί θαύμα.»
Γιάννης Καλατζόπουλος. Εκδόσεις Καστανιώτη

Τρίτη 18 Φεβρουαρίου 2014

Ρήσεις για την Αλήθεια στο Θέατρο

stanisla04«Ο ηθοποιός πρέπει πρώτα απ’ όλα να πιστεύει ότι λαμβάνει χώρα επί σκηνής και κυρίως, όσα εκείνος πράττει. Και κανείς μπορεί να πιστεύει μόνο στην αλήθεια…»
Κωνσταντίνος Στανισλάβσκι

meisner


«Υποδύομαι δεν σημαίνει ψεύδομαι· σημαίνει πως λέω τη βαθύτερη αλήθεια.»
Sanford Meisner

barba
«Το θέατρο κινείται από ένα κατώτερο επίπεδο πραγματικότητας στην πραγματικότητα μιας βαθύτερης ύπαρξης. Από την επιφάνεια μας εκτοξεύει στο αδιαφανές των απόκρυφων ενεργειών… Το θέατρο κινεί το εσωτερικό μας σύμπαν προς τον κόσμο των απτών γεγονότων, ωθώντας την Μικρή μας ιστορία να χορέψει με την Μεγάλη Ιστορία.»
Eugenio Barba

terzakis«Η αλήθεια είναι η περιοχή της Τέχνης, όχι η φυσικότης… Υποκαθιστώντας την αλήθεια με την φυσικότητα, το δραματικό θέατρο στερήθηκε την ικανότητα να συλλαμβάνει το βαθύτερα αληθινό. Γιατί η αλήθεια της Τέχνης είναι ζωή συμπυκνωμένη, εντατική εν δράσει, με χαρακτήρα οικουμενικό, ενώ η φυσικότητα είναι απατηλό στιγμιότυπο.»
Άγγελος Τερζάκης

aurobindo«Αν το μόνο που κάνεις είναι να μιμείσαι την ορατή Φύση, τότε καταγίνεσαι μ’ ένα κουφάρι, ένα νεκρό σκαρίφημα ή ένα τερατούργημα. Η αλήθεια ζει σε αυτό  που φτάνει πίσω και πέρα από το ορατό και αισθητό.»
Αουρομπίντο

Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014

Μπόμποκ, Εσωθέατρο

Το σημείωμα του σκηνοθέτη

Στο διήγημα αυτό, γραμμένο το 1873 και μάλλον άγνωστο στο ευρύ κοινό, κυριαρχεί μια διάθεση ανάλαφρη και μια ματιά σκωπτική, που συναντά κανείς σπάνια στα γραπτά του συγγραφέα. Ο Ντοστογιέφσκι πλάθει με μαεστρία ήρωες που βασανίζονται από εσωτερικές αντιθέσεις και αντιφάσεις, ενοχές και ιδεοληψίες, ήρωες που ταλαντεύονται στα όρια ανομολόγητων ενστίκτων, του πάθους ή και της τρέλας ακόμα, ακροβατώντας ανύποπτοι συνήθως, ανάμεσα σε μια επικείμενη συντριβή και μια ενδεχόμενη σωτηρία. Η -πάντα λοιπόν παρούσα- ντοστογιεφσκική τάση για φιλοσοφικό στοχασμό και ορθοτόμηση της ανθρώπινης ψυχής, αυτή την φορά, στον «Μπόμποκ» ντύνεται πέπλο κωμικό και φόρμα σατιρική.

Η διασκευή υπηρέτησε πρωτίστως την θεατρικότητα ενώ η σκηνοθετική γραμμή τόνισε ιδιαίτερα τα γκροτέσκο σημεία του έργου, προς χάριν φυσικά του κωμικού στοιχείου και φρόντισε να προβληθεί το κείμενο και κυρίως ο «κόσμος» που ελλοχεύει πίσω απ' αυτό (το ΥΠΟ-ΚΕΙΜΕΝΟ κατά Στανισλάβσκι) κι ακόμα, να φανεί εναργώς η φιλοσοφική πρόθεση του συγγραφέα.

Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τους συνεργάτες μου συντελεστές αυτής της παράστασης και κυρίως βέβαια, τους φανερούς εκφραστές της, τους ηθοποιούς, των οποίων η επίμοχθη εργασία και το πλούσιο ταλέντο τους, έφεραν το αποτέλεσμα που θα δείτε.

Επίσης, νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω κι εσάς, που σε δύσκολους καιρούς μας τιμάτε και μας στηρίζετε με την ευγενή παρουσία σας.

Τάσος Προύσαλης

Η παράσταση

Στο ΕσωΘέατρο ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το κωμικό διήγημα του Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι «Μπόμποκ», με κεντρικό πρόσωπο του έργου τον Ιβάν Ιβάνοβιτς -επονομαζόμενο και Μπόμποκ- συγγραφέα μέτριο, μονόχνωτο και ολίγον αλαφροϊσκιωτο, που ‘χει το συνήθειο να περνά τη ζωή του, άλλοτε χωμένος στα γραπτά του κι άλλοτε περιδιαβαίνοντας τα μνήματα των νεκροταφείων, συγχέοντας το εδώ με το επέκεινα και την πραγματικότητα με την φαντασία. Σύγκρουση, παραδοξότητα κι ανατροπή είναι τα συστατικά της σατιρικής αυτής κωμωδίας.

    Η δραματοποίηση για το θέατρο και η σκηνοθεσία είναι του Τάσου Προύσαλη.
    Το σκηνικό έχει σχεδιαστεί από τον Αντώνη Πάσσαρη
    σε ζωγραφική εκτέλεση του Στράτου Σαραντίδη.
    Τα κοστούμια είναι της Λίτσας Τρωϊάνου.
    Τους φωτισμούς επιμελήθηκε ο Τάκης Ποδαρόπουλος
    και τη μουσική η Ναταλία Τζήμα.
    Οι φωτογραφίες είναι της Αλίνας Λέφα.
    Υπεύθυνος σχεδιασμού επικοινωνίας ο Γιώργος Γεωργιάδης
    και βοηθός σκηνοθέτη η Χρύσα Διαμαντάκη.

Παίζουν οι Τάσος Προύσαλης, Δήμητρα Κόκκορη, Φιλίνη Παναγιωτοπούλου
ενώ αφηγούνται σε διπλή διανομή οι σπουδάστριες του στούντιο Άννα Βακόντιου και Μαρία Ιωάννου.

Τρίτη 5 Μαρτίου 2013

Ντοστογιέφσκι από το Στούντιο του Εσωθεάτρου!

Ο Φιοντόρ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι, μία από τις σπουδαιότερες μορφές της παγκόσμιας λογοτεχνίας γεννήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 1821 στη Μόσχα. Ήταν το δεύτερο από τα επτά παιδιά μιας μεσοαστικής οικογένειας. Αμέσως μετά από τον θάνατο της μητέρας του το 1937, ξεκινά μαζί με τον αδερφό του, σπουδές στη Στρατιωτική Ακαδημία Μηχανικών στην αγία Πετρούπολη, σύμφωνα με τις επιταγές του πατέρα του, συνταξιούχου στρατιωτικού χειρουργού. Παρότι σπουδάζει μηχανικός δεν επιδεικνύει κανένα ενδιαφέρον για τα μαθηματικά αλλά αντίθετα, μεγάλο ζήλο για τη λογοτεχνία. Μετά το θάνατο του πατέρα του, εγκαταλείπει τη στρατιωτική ακαδημία και ξεκινά το συγγραφικό του έργο, αρχικά μεταφράζοντας. Το λογοτεχνικό του είδωλο ήταν ο Honore de Balzac, τον οποίο μεταφράζει στη ρωσική. Το 1846, εκδίδεται το πρώτο του λογοτέχνημα «Ο φτωχόκοσμος» αποσπώντας θετικές κριτικές, ιδιαίτερα από τον φιλελεύθερο κριτικό Βησσαρίωνα Μπελίνσκι που δηλώνει πως «ένας νέος Γκόγκολ εφανερώθη!»

Το 1847 εμπλέκεται στον επαναστατικό σοσιαλιστικό-ουτοπικό  κύκλο Πετρασέφσκι ενώ στις 23 Απριλίου του 1849, συλλαμβάνεται για δράση κατά της πολιτικής του Τσάρου Νικολάου Α, με την κατηγορία της συνωμοσίας. Η ποινή του θανάτου μετατρέπεται σε 4ετή εγκλεισμό, στα κάτεργα του Όμσκ στη Σιβηρία. Οι συνθήκες είναι άθλιες και το 1850 συμβαίνει εκεί η πρώτη καταγεγραμμένη επιληπτική του κρίση. Μετά την αποφυλάκισή του παραμένει για πέντε χρόνια ως στρατιώτης στο 7ο τάγμα στο Σεμιπαλατίνσκ όπου και παντρεύεται το 1857 την Μαρία Ντιμιτρίεβα Ισάεβα.
Η περίοδος που διανύει στη φυλακή είναι καταλυτική για την μεταστροφή των πολιτικών και θρησκευτικών του πεποιθήσεων. Στρέφεται προς την χριστιανική, ορθόδοξη παράδοση και αρχίζει να ασκεί κριτική στους μηδενιστές και στους σοσιαλιστές. Το 1859 επιστρέφει στην αγία Πετρούπολη όπου αρχίζει να εκδίδει μια σειρά εφημερίδων μαζί με τον αδερφό του Μιχαήλ, χωρίς επιτυχία. Ο θάνατος του αδερφού του πρώτα, και της γυναίκας του το 1864, τον συντρίβουν.  Καταστρέφεται και οικονομικά, παίζοντας  τζόγο και πέφτει σε βαθιά κατάθλιψη. Για να ξεφύγει από τους πιστωτές, ο Ντοστογιέφσκι αρχίζει να ταξιδεύει στη Δυτική Ευρώπη και να επισκέπτεται τα διάφορα καζίνο.  Εκεί συνάπτει ερωτικό δεσμό με την Πωλίνα Σούσλοβα, αλλά τελικά παντρεύεται τη νεαρή στενογράφο Άννα Γκριγκόρεβνα το 1867, με την οποία αποκτά δύο κόρες και ένα γιο που πεθαίνει σε παιδική ηλικία.


Στην  περίοδο που ακολουθεί γράφει τα σημαντικότερα έργα του. Επιπλέον μια νέα εκδοτική προσπάθεια της μηνιαίας εφημερίδας «Το ημερολόγιο ενός συγγραφέα» στέφεται αυτή τη φορά με μεγάλη επιτυχία. Διατηρεί φιλικούς δεσμούς με το γνωστό φιλόσοφο Σολόγιοφ. Το 1880 εκφωνεί τον επικήδειο του Πούσκιν. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του αποσύρεται  σε ένα θέρετρο λίγο  έξω από την Αγ. Πετρούπολη. Πεθαίνει από αιμορραγία στον πνεύμονα εξαιτίας εμφυσήματος στις 28 Ιανουαρίου 1881, σε ηλικία 60 ετών.


Η ζωή του Ντοστογιέφσκι αποτυπωμένη στο «Έγκλημα και Τιμωρία»

 «Σπάνια μπορεί κανείς να βρει άλλη περίπτωση συγγραφέα που τα γεγονότα και οι περιπέτειες της ζωής του, να είχαν τόσο άμεση επίδραση στη δημιουργία του, όπως συμβαίνει με τη ζωή και το έργο του Ντοστογιέφσκι» έγραφε ο Δ. Σπάθης στο «Θέατρο» το 1966.
Η σύλληψη της ιδέας για το «Έγκλημα και Τιμωρία» είχε γίνει ήδη από το 1864, όταν ο Ντοστογιέφσκι ήθελε να γράψει ένα μυθιστόρημα με τίτλο «Οι μεθυσμένοι» αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση από τους εκδότες, στους οποίους το πρότεινε. Αργότερα, σε ένα γράμμα που γράφει από το Βισμπάντεν στον Κάτκοφ, εκδότη περιοδικού, η ιδέα για το μυθιστόρημα έχει πλέον ωριμάσει και ο τελευταίος πείθεται και του στέλνει τριακόσια ρούβλια. Το έργο αρχικά δημοσιεύεται σε συνέχειες σε μια εφημερίδα που ονομαζόταν Ρωσικός Αγγελιοφόρος (Ruskii vestnik) από τον Ιανουάριο μέχρι τον Δεκέμβριο του 1866.
Η ζωή του Ντοστογιέφσκι έχει συνεχή σκαμπανεβάσματα κι αυτό αποτυπώνεται στα έργα του. Άνθρωπος ο ίδιος των παθών –υπήρξε δεινός χαρτοπαίκτης- περιγράφει πολύ εύγλωττα τους ανθρώπους που ενδίδουν στα πάθη τους.  Η πορεία του Ρασκόλνικωφ είναι παράλληλη με αυτήν του Ντοστογιέφσκι. Ο Ρασκόλνικωφ είναι ένας αντάρτης αλλά στο τέλος, μέσω της Σόνιας, παρότι δεν συμβιβάζεται με τον κόσμο ενάντια στον οποίο εξεγέρθηκε, γεφυρώνει ωστόσο το χάσμα που είχε πρωτύτερα ανοίξει. Ο Ντοστογιέφσκι στα νεανικά του χρόνια συμμετέχει σε επαναστατικούς κύκλους, αλλά σε μια ωριμότερη ηλικία αναθεωρεί τις ιδέες του και μεταστρέφεται σε βαθιά θρησκευόμενο άτομο.
 
Το 1865, με τη βοήθεια ενός φίλου αστυνομικού που είχε κάποιες νομικές γνώσεις, γλυτώνει  από κάποιο τοκογλύφο. Οι συζητήσεις λοιπόν με τον πρώτο, τον βοηθούν ώστε να περιγράψει την ανάκριση του Ρασκόλνικωφ από τον Πορφύρη,  και να αποδώσει την ένταση της αστυνομικής ατμόσφαιρας. Άλλωστε, την ατμόσφαιρα αυτή, την είχε βιώσει και ο ίδιος, όταν είχε συλληφθεί για την δραστηριότητά του ως μέλος της παράνομης ομάδας του Πετρασέφσκι. Γνώριζε ακόμα από πρώτο χέρι την εξορία στη Σιβηρία, καθώς έμεινε τέσσερα χρόνια στο κάτεργο του Όμσκ. Από την εποχή που βίωσε το μαρτύριο του κάτεργου, ο Ντοστογιέφσκι διατήρησε ανεξίτηλα στη μνήμη του πρόσωπα και χαρακτήρες που κατοικούσαν μαζί του στην κόλαση της φυλακής.
Για να πλάσει τον χαρακτήρα της Σόνιας χρησιμοποίησε ως πρωτότυπο τη Λίζα, από «τις σημειώσεις από το Υπόγειο». Ο Ντοστογιέφσκι  χρησιμοποιεί επανειλημμένα την ιδέα της αγίας πόρνης στα έργα του, έχοντα πιθανώς ως αρχέτυπο τη Μαγδαληνή. Η μητέρα του πεθαίνει από φθίση, όπως κι η μητριά της Σόνιας στην παράσταση, ενώ η φιγούρα του μπεκρή Μαρμελάντωφ, επαναλαμβάνεται παραλλαγμένη και σ’ άλλα έργα του. Ενδεχομένως, ως πρότυπο να χρησιμοποιήθηκε ο πατέρας του, που φέρεται ότι ήταν αλκοολικός. Σίγουρα, λοιπόν, τα αυτοβιογραφικά στοιχεία βρίθουν στο έργο του Ντοστογιέφσκι και ειδικά στο «Έγκλημα και Τιμωρία».

Δευτέρα 12 Απριλίου 2010

Σαίξπηρ

Μωρός που είναι ο άνθρωπος! Άμα η τύχη του αρρωστήσει - απ'τις δικές του καταχρήσεις βέβαια -, κάθε ατυχία τη χρεώνει στον ήλιο, στο φεγγάρι και στ' αστέρια. Σαν να γινόμαστε κακούργοι από ανάγκη, ανόητοι από ουράνια επιταγή, απατεώνες, κλέφτες και προδότες από επίδραση δυνάμεων των άστρων, μέθυσοι, ψεύτες και μοιχοί από επιρροή των πλανητών. Σαν όλα τα ελαττώματά μας να τα επιβάλλει η Θεία Εντολή! Κάθε ακόλαστος φορτώνει τα κτηνώδη ένστικτά του στον ουρανό. Παράδειγμα: ο πατέρας μου ενώθηκε με τη μητέρα μου κάτω από τον αστερισμό του Δράκοντα και η γέννησή μου έγινε κάτω από τη Μεγάλη Άρκτο: γι' αυτό κι εγώ έγινα αγροίκος και φιλήδονος! Α, μπα! Θα ήμουνα ο ίδιος ακόμα και αν το παρθενικότερο αστέρι του στερεώματος λαμπύριζε την ώρα που γινόταν η νοθογονία μου!
Βασιλιάς Ληρ I. 2
Αναφορές στις αρετές, στα ελαττώματα